آنالايزر گاز
دستگاه آنالايزر گاز دستگاهي است كه جهت تشخيص ، آشكار سازي و نمايش ميزان گازهاي آلاينده و گازهاي قابل اشتعال و آشكارسازي نشتي گاز.
از مخازن يا محفظه از قبيل گازهاي Co و Co2 بكار مي رود. معمولا آنالايزرهاي گاز قابليت اتصال به كامپيوتر و انجام آناليزهاي مختلف را دارا مي باشند .
و در برخي موارد داراي سنسور اختلاف فشار نيز مي باشند.
مواد جامد يا مايع در اثر دريافت حرارت زياد، گازهاي سمي‌اي متصاعد مي‌كنند كه محيط اطراف خود را خطرناك مي‌كنند.
اين گازها بسيار شبيه به هواي تنفسي عمل مي‌نمايند و از اتمسفر جدا نمي‌شوند.
مسموميت‌هايي كه بواسطه اين گازها ايجاد مي‌شود، درصورت درمان‌نشدن به‌موقع،
موجب مرگ يا آسيب‌رسيدن به بخش‌هايي از سيستم تنفسي و عصبي شخص مي‌شود. گازهاي سمي به دليل آنكه ازطريق استنشاق وارد بدن مي‌شوند،
به‌راحتي وارد جريان خون شده و پس از چند ثانيه خود را به مراكز عصبي رسانده و اثرات شديدي از خود بر جاي مي‌گذارند.
ازجمله اين گازهاي سمي مي‌توان اكسيدهاي كربن، اكسيدهاي سولفور، اكسيدهاي نيتروژن، هيدروكربن‌ها و اكسيد‌كننده‌ها را نام برد.
از آنجا كه براي كشف آنها نمي‌توان از يك فرمول يا روش معين استفاده كرد و مي‌بايست براي هر يك از آنها روش بخصوصي بكار برد،
از دستگاهي به نام آنالايزرAnalayzer استفاده مي‌شود.
چگونگي كشف، آشكارسازي و نيز آگاه‌شدن از انواع بخارها، مايعات و ذرات پراكنده در هوا، توسط شيميدان‌ها و كارشناسان صنايع نظامي،
جدي‌تر به‌كار گرفته مي‌شوند.
آشكارسازهاي گاز با هدف نظارت مداوم بر پديده‌هاي فيزيكي و شيميايي گازها ساخته مي‌شوند .
تا در كمترين زمان ممكن و در لحظات اوليه نشت گاز خطرناك، هشدار اتوماتيك و در سطحي پيشرفته تر كنترل تجهيزات ايمني و حفاظتي را برعهده گيرند.
و از بروز حوادث ناگوار جلوگيري نمايند.
بطور مثال در ميدان جنگ به آشكارسازهايي نياز است كه نسبت به عوامل شيميايي، در هر شكل و حالتي، پاسخ دهند.
در چنين شرايطي هرگونه هشدار درمورد سموم شيميايي به‌كارگرفته‌شده و تشخيص نوع آنها، مي‌تواند از وقوع يك فاجعه جلوگيري كند.
انواع آنالايزر گاز
آنالايزرهاي گاز با توجه به نوع مصرف به دو دسته زير تقسيم مي شوند:
۱-آنالايزرهاي گاز محيط
آنالايزرهاي گازهاي محيطبه دو بخش محيط صنعتي و هواي پاك تقسيم مي‌شوند كه بخش اول شامل دتكتورهاي گاز و دتكتور تيوب
و بخش دوم شامل ايستگاه‌هاي ثابت و سيار مي‌باشند.
۲-آنالايزرهاي گاز حاصل از احتراق
آنالايزرهاي گازهاي حاصل از احتراق نيز به دو بخش خروجي دودكش صنايع و خروجي اگزوز خودرو تقسيم مي‌شوند.
آنالايزرهاي خروجي دودكشصنايع به دو صورت ثابت و پرتابل مي‌باشند كه پرتابل آن، علاوه بر استفاده در صنايع نظامي و جنگ‌ها،
در صنايع نفت و گاز كاربرد ويژه‌اي دارند.
- اندازه‌گيري درافت با استفاده از سنسور دروني فشار و پروب ويژه‌ي نمونه‌برداري گاز Eurotron شدني است.
- پرينتر سرخود اختياري از نوع ضربه‌اي است و سند تهيه‌شده بسيار خوانا و ماندگار است.
- حافظه‌ي دروني استاندارد مي‌تواند تا ۲۵۰ آناليز كامل گاز جداشده با تگها را در خود جا دهد.
- كابل RS232 و نرم‌افزار تنظيم اختياري‌اند و مي‌توانند براي تنظيم آنالايزر به كار برده شوند.
اجزاء اصلي آنالايزر گاز
بطور كلي هرآنالايزراز چندين بخش تشكيل مي‌شود كه مهم‌ترين بخش آن، سنسور آن مي‌باشد كه وظيفه تشخيص شاخص موردنظر را به عهده دارد.
اطلاعات كسب شده توسط سنسور مذكور، به صورت داده‌هاي آنالوگ است كه معمولاً اين اطلاعات توسط مدارات حالت‌دهنده Conditioning Circuits به بازه مقادير
قابل‌فهم براي مدارات تبديل آنالوگ به ديجيتال Analog to Digital Convertor و يا پردازشگرها تبديل مي‌شود.
پس از ديجيتال‌شدن، اطلاعات براي پردازش به ريزپردازشگرهاي داخلي آشكارساز ارسال مي‌گردند و
بعد از تحليل اين اطلاعات و دريافت نتيجه موردنظر در اين بخش،
خروجي به مدارات انتقال داده، براي ارسال به پردازنده و كنترل‌كننده كلي سيستم تحويل مي‌شود كه از نظر نوع اين مدارات، داده‌ها به
پروتكل‌هاي ارتباطي مختلف تبديل و ارسال مي‌گردند.
در تشخيص نوع گاز، انتخاب سنسور بسته به نوع كاربرد و انتظاري كه از سيستم وجود دارد، بسيار مهم است.
چنانچه نوع سنسور و آشكارساز گاز بطور نامناسب انتخاب شوند، عملكرد تمامي سيستم با اختلال همراه خواهد بود.
بايد توجه نمود كه هر سنسور مزايا و محدوديت‌هاي خاص خود را دارا است.
لذا انتخاب نادرست سنسور، احتمال خروج از بازه عملكرد مناسب
آشكارسازي سنجش گازها در اينآنالايزرها مي‌تواند به شيوه‌هاي مختلفي صورت پذيرد:
• آنالايزر با لامپ سيگنال Ultra Violet lamp
• آنالايزر با سنسورهاي الكتروشيميايي
• آنالايزرهاي مادون قرمز
• آنالايزر كاتاليزوري
نكات مهم در انتخاب يك آنالايزر گاز
• نوع آنلايزر گاز با توجه به نياز كاربردي (محيطي يا حاصل از احتراق)
• قابليت اندازه گيري گازهاي مختلف (O2,CO,CO2,NO,NO2,SO2,HC)
• محدوده اندازه گيري براي هر نوع گاز
• قابليت اندازه گيري فشار تفاضلي
• قابليت اندازه گيري فشار و سرعت گاز
• نوع پراب
• قابليت اتصال به كامپيوتر و ذخيره اطلاعات
• قابليت پرينت مستقيم